شکست هسته سخت مقاومت در برابر رفع فیلتر
به گزارش پایگاه خبری میعاد، اعمال محدودیت برای شبکههای اجتماعی خارجی پرطرفدار به دنبال ناآرامی های سال ۱۴۰۱ اجرایی شد؛ ۳۰ شهریور آن سال در ابتدا واتساپ و اینستاگرام به این دلیل که معترضان از این شبکه ها برای شدت بخشیدن به اعتراضات خیابانی استفاده می کنند، فیلتر شدند و پس از آن وقتی که استفاده از فیلترشکن ها رواج یافت، سکوی اینترنتی گوگل پلی نیز به جمع فیلترشدگان پیوست.
اگرچه تصور می شد با بازگشت آرامش به فضای کشور و دور شدن از شرایط اعتراضی آن زمان، محدودیتها برداشته شود اما ۲ سال و سه ماه به طور انجامید و اعضای شورای عالی فضای مجازی حاضر به قبول استدلال ها برای رفع فیلتر و ایجاد گشایش در کسب و کارها نشدند؛ به دنبال این مقاومتها از سویی و نیاز مبرم عامه مردم و فعالان اقتصادی برای استفاده از ابزارهای ارتباطی چون تلگرام، واتساپ و اینستاگرام، بازار فروش فیلترشکن نیز داغ شد.
کسب و کارهایی که به بن بست خورد
اگرچه باید به یاد آورد که چگونه قطع سه هفتهای اینترنت کشور در آبان ۹۸ سبب فلج شدن کسب و کارها شد اما باید این نکته را هم متذکر شد که از اسفند ۱۳۹۸ که همه گیری کووید ۱۹ جهان را درگیر کرد ، مردم و کسب و کارها ناگزیر شدند بخش اعظم مراودات و مبادلات خود را به فضای مجازی ببرند؛ همین امر سبب شد تا شبکه های اجتماعی به یکی از ابزارهای پرکاربرد در بسیاری از مشاغل تبدیل شود و فروشگاههای اینترنتی و آنلاین رونق دوچندان بگیرد.
با این رویکرد فیلترینگ گستردهای که از شهریور ۱۴۰۱ دامن فضای مجازی ایران را گرفت، بسیاری از کسب و کارهای اینترنتی را به بن بست کشاند و آنهایی که تلاش می کردند در این فضا باقی بمانند، ناگزیر به نصب فیلترشکنهای رایگان و پرخطر و خرید فیلترشکن شدند.
بر اساس گزارشی که انجمن تجارت الکترونیک تهران در بهار امسال مبتنی بر گزارش اندیشکده حکمرانی دانشگاه شریف و نظرسنجی ایسپا ارایه داد، نشان می داد که ۸۳.۶ درصد کاربران ایرانی از فیلترشکن استفاده میکنند و حتی میزان استفاده از فیلترشکن بعد از فیلتر شدن «اینستاگرام» و «واتساپ» سه برابر شده است و به طور میانگین هر کاربر ایرانی در طول روز، چهار ساعت از فیلترشکن استفاده میکند.
طبق این آمار دستکم ۳۰ درصد از کاربران اینترنت در کشور ماهانه تا ۱۵۰ هزار تومان برای خرید/تمدید اشتراک فیلترشکن استفاده می کنند. با در نظر گرفتن تعداد کاربرهای اینترنت کشور، گردش مالی بازار خرید و فروش ابزارهای فیلترشکن سالانه بالغ بر ۵ هزار میلیارد تومان برآورد میشود.
با این اوصاف هزینهای که میتوانست با برنامهریزی و سیاستگذاری مناسب زمینهساز توسعه زیرساخت ارتباطی کشور باشد، با سیاست گذاری نادرست نه تنها سبب تحمیل هزینه اضافی به سبد مصرف خانوار ایرانی شده بود بلکه به تولید نارضایتی اجتماعی در سطح گسترده و به دلیل کاهش سرعت اینترنت در زمان استفاده از فیلترشکن سبب خدشهدار کردن هر چه بیشتر تجربه کاربران اینترنت شده بود.
در این مدت تلاش ها برای رفع فیلتر حتی از سوی متولیان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز بی نتیجه بود؛ عیسی زارع پور وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات پنجم اردیبهشت ماه امسال در حیاط دولت به خبرنگاران گفته بود: سه بار درخواست رفع فیلتر گوگلپلی را به کارگروه ارائه دادیم اما اکثریت در این کارگروه با اعضای دولتی نیست؛ دو بار درخواست رفع فیلتر گوگلپلی و بار سوم هم قبل از عید این درخواست را به کارگروه ارائه دادیم و قرار شد بررسی مجدد صورت بگیرد. در این کارگروه با اعضای دولتی نیست و باید جمعی تصمیمگیری شود و امیدواریم در جلسه آتی هفته آینده دوستان همراهی کنند که این اتفاق بیفتد.
این اظهارات نشان می داد که دولت وقت که در همان زمان همسو با مجلس و دیگر نهادهای تصمیمگیر قلمداد می شد، نمی توانست بقیه اعضای شورای عالی فضای مجازی و یا کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در فضای مجازی را با خود همراه کند.
خبرنگار: مهرنوش عسگری