تیم رسانه‌ای دولت با احکام جدید به سمت درک مشترک با مردم حرکت خواهد کرد/پرهیز از جریانی بودن اطلاع‌رسانی/رسانه سیال دولت برای همراهی مردم
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری میعاد- حکم جدید رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت برای انتصاب ۵ عضو حقیقی این شورا در حالی صادر شد که این روز‌ها مسئله اطلاع‌رسانی در دولت چهاردهم و مواضع بهنگام برای کاهش التهاب‌های ساخته شده از سوی مخالفان بیش از روز‌های آغازین فعالیت دولت چهاردهم حس می‌شود. الیاس حضرتی، با انتخاب علی ربیعی، فیاض زاهد، محمد مهاجری، محمد قوچانی و شهاب‌الدین طباطبایی به عنوان اعضای شورای اطلاع‌رسانی دولت، در قدم اول نشان داد با درک موقعیت و شرایط سعی دارد با تقویت تیم رسانه‌ای حرکت به سمت کنشگری فعال‌تر را در دستور کار قرار دهد. آنچه در نگاه اول به این انتصاب و کاستی‌های گذشته دولت‌ها در حوزه اطلاع‌رسانی وجود داشته، زمینه بیان چند نکته مهم را ایجاد می‌کند.
پرهیز از جریانی بودن اطلاع‌رسانی
نخستین موضوعی که در دولت‌های گذشته ملموس و قابل نقد بوده، تلاش بخش‌های رسانه‌ای دولت بر پاسخگو بودن در شرایط حساس و حوادثی بوده که رسانه را به معنای آن عام آن وادار به جهت‌گیری و بروز واکنش کرده است. این پاسخگویی گاهی در حد اقناع دولتی و گاهی در قامت ساده‌انگاری مسائل و حتی بعضا در کتمان برخی مسائل مهم برای جامعه خلاصه شده بود.
برای درک موضوع می‌توان به حوادث سال ۱۴۰۱ و روند اطلاع‌رسانی دولت گذشته اشاره کرد که نه تنها همخوانی با مردم برای کاهش التهاب را به همراه نداشت، بلکه گاهی برخی مواضع بیان شده در شرایط حساس تاریخی آن روز‌ها به دامن‌زدن نارضایتی‌ها نیز انجامید. البته این کاستی در ادامه با حضور میدانی برخی اعضای دولت در میان دانشجویان، اصناف و اقشار دیگر تبدیل به آگاهی‌بخشی مورد پسند یک طیف سیاسی برای خروج از بحران شد که نفعی برای قاطبه و اکثریت رصد کننده شرایط آن روز‌ها نداشت یا اگر چنین بود منجر به پنهان شدن مخالفت‌ها زیر پوسته سیاست شد.
گواه این موضوع هم مهاجرت‌های اجتماعی گسترده در سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ بود که نشان می‌داد رسانه به عنوان یک ابزار همدردی و آگاهی بخشی در دستان دولت‌ها، بازگوکننده اندیشه یک جریان است؛ که البته این موضوع با شعار وفاق دولت چهاردهم تقریبا منتفی است.
خروج از صورت‌بندی‌های خاکستری؛ کنشگری قبل از پاسخگویی
دومین نکته‌ای که باید در مسئله اطلاع‌رسانی دولت و تجربه‌های آزموده آن طرح کرد مسئله تبیین و شفاف‌سازی عملکرد دولت در حوزه‌های مختلف است. اصولا بخش‌های اطلاع‌رسانی دولت‌های گذشته با صورت‌بندی‌های خاکستری و تریبون ماندن برای ارائه گزارش عملکرد، از سطح کنشگری و ارتباط فعال با جامعه به سطوح نازلی از اطلاع‌رسانی بسنده کرده‌اند.
در این وضعیت تیم اطلاع‌رسانی در چند دهه اخیر به عنوان ابزاری در دست جریان حاکم بر دولت بوده که به جای بسترسازی و کنشگری در زمینه‌های مختلف، مردم را به مثابه مصرف‌کنندگان خبر و رپرتاژ‌های دولتی انگاشته و سعی داشته بولتن سازی کند. این روند به اندازه‌ای غلظت داشته که گاهی رسانه و دست‌های دولت در فضای مجازی و بیرون از شبکه‌های رسمی را نیز صرفا وادار به پوشش جلسات رئیس‌جمهور، معاونان و اعضای کابینه کرده است.
این آسیب فراگیر و مستمر نشان می‌دهد دولت به معنای عام آن تاکنون نتوانسته به عنوان جریان‌ساز در حوزه اطلاع‌رسانی حضور پررنگی داشته باشد و اغلب زیر پوشش رسانه‌های مخالف به پدافندی تبدیل شده که باید نیش مخالف‌ها را متحمل شود و با این جمله تکراری که «دچار حاشیه نخواهیم شد» بنمایاند که کار‌های مهم‌تر از «کنشگری قبل از پاسخگویی» دارد.
رسانه سیال دولت برای همراهی مردم
سومین نکته که شاید مهم و اساسی‌تر از همه نکات مطرح شده باشد، اطلاع‌رسانی با در نظر گرفتن مقتضیات زمانی و خاستگاه اجتماعی است. این نکته بسیار مهم، سیال بودن رسانه و آگاهی‌بخشی را گوشزد می‌کند. درک موقعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برای جهت‌گیری شفاف به جای سکوت رسانه‌ای کارویژه اصلی این بخش محسوب می‌شود که می‌تواند سرنخ‌های اصلی را به افکارعمومی منتقل کند.
دولت چهاردهم در شرایطی قدرت اجرایی را به دست گرفته که بعد از چند انتخابات کم‌رمق و مطالبات انباشت شده در دهه ۹۰ و پس از آن در دوره سه ساله تصدیگری دولت سیزدهم، وضع خطیری را باید مدیریت کند. از یکسو مطالبه گشایش‌های سیاسی و اجتماعی برای رفع محدودیت‌ها رخ نموده، از سوی دیگر سیاست خارجی دستخوش حوادث بسیار مهمی در یکسال اخیر بوده است. هر یک از این موضوعات تاثرات بسزایی درتغییر نگرش و رویکرد‌های اجتماعی نسبت به دولت و حاکمیت داشته که پاسخگویی به آنها دیگر با کاربرد‌های اطلاع‌رسانی گذشته امکانپذیر نیست.
تمرکز دولت بر ارائه گزارش عملکرد در حالیکه مخالفان داخلی روزنه‌های کوچک را برای رسیدن به سطح گسترده‌ای از تخریب دنبال می‌کنند باید به سطح کنشگری و همراه‌سازی اکثریت مردم تبدیل شود. از این رو تیم اطلاع‌رسانی دولت با انتخاب خود که افراد با تجربه و آگاه در میان آنها بسیار است می‌تواند نزدیک‌تر و ملموس‌تر از گذشته مسائل را با مردم در میان بگذارد. ایجاد قرابت مفهومی یا مفاهمه ملی برای عبور از این شرایط خطیر فقط با همراهی مردم، چه آنها که به پزشکیان رای داده‌اند و چه آنها که در انتخابات شرکت نکردند یا به رقیب رای دادند، میسر خواهد شد.
حجم فشار‌های سیاسی و اقتصادی که بر دولت چهاردهم وارد شده و اعمال خواهد شد اگر نگوییم بیشتر از دولت‌های گذشته است، کمتر هم نیست، چراکه بعد از اتفاقات رخ داده در منطقه و تحولات سیاسی در ایالات متحده، ایجاد فهم مشترک از حوادث و تغییرات، تنها گزینه‌ای است که با ابزار رسانه و اطلاع‌رسانی شفاف ممکن خواهد بود. گاهی رسیدن به اشتراک نظر با مردم، بیش از صداقت به درایت نیاز دارد.
خبرنگار: معصومه صفرخانلو